Kaszubska Strona Informacyjna

Językoznawca, slawista, etnograf, badacz i miłośnik języka kaszubskiego. Członek Instytutu Zachodnio – Słowiańskiego w Poznaniu (od 1920 roku) i Akademii Nauk w St.Petersburgu.  Autor największego istniejącego materiału leksykalnego już nie istniejących gwar słowińskich i kabackich języka pomorskiego, „Slowninzisches Wörterbuch” ( Słownik Słowniński ).

Pierwsze trzy prace pomorzoznawcze Lorentza ukazały sie w Rosjii: w 1903 ” Slovinzische Grammatik ”  ( Gramatyka Słowińska ), w 1905 ” Slovinzische Texte ” ( Teksty Słowińskie ) jak i wydany w latach 1908-1912 dwutomowy „Slovinzisches Wörterbuch” ( Słownik Słowiński ).
Artykuły o Kaszubach umieszczał w czasopismach polskich, rosyjskich i niemieckich.

(more…)

Kaszubszczyzna z perspektywy początku dwudziestego wieku (wyjątki).
Z badań F. Lorentza – Fragmenty z „Gramatyki Pomorskiej” 1927 – 37
(Wznowione wydanie : Wrocław 1958 – 68)
Tłumaczenie z rękopisu niemieckiego: Mikołaj Rudnicki.

Język pomorski i jego obszar

Friedrich Lorentz, Gramatyka pomorska - strona tytułowa

Język pomorski (pomorszczyzna) jest to język tubylczych Słowian, siedzących w północnej części tzw. Prus zachodnich i w części wschodniej niemieckiego Pomorza. W Prusach zachodnich mówią po pomorsku w powiatach puckim, wejherowskim, gdańskim górnym, kartuskim i kościerskim w b. regencji Gdańskiej, dalej w powiatach chojnickim i człuchowskim w b. regencji kwidzińskiej, na Pomorzu zaś niemieckiem w powiatach słupskim, lęborskim i bytowskim w regencji koszalińskiej.

Powiat pucki ma – wyjąwszy powiat kartuski – najwyższy procent ludności słowiańskiej. Według spisu ludności z dnia 1 grudnia 1910 r. na 7 970 Niemców przypada 18 308 Słowian, do których dołączają się dwujęzyczni w liczbie 38. Ze Słowian podało język kaszubski – jak się zazwyczaj nazywa dialekty pomorskie – 16 112, język polski 2 196. Liczby te jednak nie są słuszne, jak można wnioskować ze spisu ludności z dnia 1 grudnia 1905 r., podczas którego do języka kaszubskiego przyznało się 17 844, a tylko 55 do języka polskiego. Wskutek tego należałoby liczbę Pomorzan ( Kaszubów ) oszacować w tym powiecie na ±18 200.

(more…)